Urk #GR2018

In 2014 was hier een analyse van de verkiezingsuitslag van de gemeenteraadsverkiezing van Urk lezen, en dit is de analyse van 2018.

Het is een persoonlijke mening (opinie) gebaseerd op de officiële cijfers zoals de Gemeente Urk die heeft opgesteld.

Wat ik zelf vooral interessant vind, is hoe de stemverdeling binnen een partij er uit ziet en welke (eventuele) conclusies daaruit getrokken kunnen worden over de partij. Daarom staat tussen haakjes steeds hoeveel procent de lijsttrekker haalde ten opzichte van de rest van zijn partij.

SGP (lijsttrekker 20%)

De nummer 1 lijst werd dit jaar betiteld als de verliezer. Daar waar de gemeente doorgroeide van 17 naar 19 zetels leverde de SGP er 2 in, en ging van 5 naar 3. Dit is geen onbekend terrein voor de SGP, in 2010 stonden ze ook op 3 zetels. Echter, er waren toen dus wel minder zetels totaal te verdelen. Natuurlijk was er de afgelopen regeringsperiode de scheuring met 2 leden, dus zou het logisch zijn om te denken dat die 2 zetels daar heen gingen. Maar daarover later meer.

De SGP lijsttrekker scoort het laagste percentage van alle partijen (20%). Dat is voor de SGP wel iets om over na te denken. En wat daarbij dus opvalt is dat de nummer 2, de meeste stemmen krijgt. Op zich ook weer niet bijzonder, wanneer je weet dat dit een lang zittende, zichtbare, wethouder betreft. Maar van de 3 partijen met wethouders is de SGP wel de enige waar de wethouder de meeste stemmen haalt. (Daarentegen staan wethouders vaak lager op de lijst en niet op nummer 2).

De SGP durfde best nieuwe namen neer te zetten, en deden verder wat ze altijd deden maar het was dus niet genoeg. Ik zou hier nog niet direct conclusies aan willen verbinden over bijvoorbeeld afbrokkeling van Urk als SGP bolwerk. Van deze uitslag is nog wel weer terug te komen.

CU (lijsttrekker 43%)

Van de verliezer naar de grote winnaar. De CU pakte vijf zetels en werd daarmee de grootste. Opvallend is dat de CU lijsttrekker van alle verkiesbare personen op Urk in absolute aantallen de meeste stemmen kreeg. Zelfs meer dan Urker Jan. Voor een nieuwkomer is dat beslist heel goed en is dit dus ook een goeie zet gebleken van de CU. Persoonlijk vond ik de start van de campagne en de lijsttrekker niet heel overtuigend, maar bij het laatste debat vond ik hem juist wel veel sterker en overtuigender, en toonde hij aan in een paar maanden gegroeid te zijn in zijn rol. Ik weet niet wat voor perstraining de CU intern voert, maar houding en mimiek deden zelfs sterk aan Gert-Jan Segers denken. Dat spreekt de kiezer denk ik toch aan. Dat het niet alleen een trucje is zal hij nu moeten gaan bewijzen als meest verkozen Urker.

Het Berechja-debacle deed uiteindelijk de SGP scheuren en de CU had daar ook zeker een rol in maar toch leek de kiezer dat inmiddels vergeten. Of wellicht kwam dat dus wel door de slimme zet om met een deel nieuwe mensen aan de slag te gaan. Want zo is naast de wethouder, qua stemmen, de meest in het oog springende kandidaat, de nummer 5 van de lijst. Dit is de tweede (!) vrouw (!) op de CU lijst maar wel de derde stemmenstekker voor de lijst. Opvallend. CU heeft dus een goeie lijst samengesteld met een goeie mix van oud en nieuw en goed campagne gevoerd.

CDA (lijsttrekker 35%)

Naast de CU was er nog een winnaar; het CDA groeide van 3 naar 4 zetels. Dat lijkt wellicht niet zo’n grote sprong, maar aangezien de partij bijna volledig op de kop was gegooid met een nieuwe lijsttrekker en veel nieuwe gezichten is dit des te knapper te noemen.

Dat het een solide samengestelde en zorgvuldig gescoute lijst is, blijkt ook uit de verdeling van stemmen. Het is het de meest evenwichtig verdeelde lijst van alle lijsten (bijna 7 kandidaten halen boven de 100 stemmen). Ik denk dat dit getuigt van balans in de partij. Ook hier is de meest opvallende uitspringer, de nummer 3, een vrouw. Die ná de lijsttrekker de meeste stemmen haalde.

Ik vond het programma zelf het meest volwassen en doordacht van alle programma’s met visie en ambitie. De valkuil voor het CDA is dat het moet leren dat campagne voeren iets anders is dan besturen. Ik merkte in interviews en debatten dat het CDA graag naar het grote plaatje wil kijken, en uit het gepeupel en getrap van actuele stellingen wil. En hoewel dit een kiezer als mijzelf juist aanspreekt, denk ik dat zoiets aan een gemiddelde kiezer voorbij gaat (gemiddelde kiezers schrijven geen politieke blogs).

Maar winnaar of niet, het hangt er nu van af of de CU het oude-vertrouwde pact SGP/CU/HvU wil opbreken en de samenwerking met het CDA wil aangaan. Anders wordt het weer 4 jaar lang oppositie voeren.

Hart voor Urk (lijsttrekker 40%)

Hart voor Urk was de andere winnaar die van 3 (weer) naar 4 zetels ging. Ik durf te stellen dat deze zetel van de SGP gesnoept is. Traditioneel deed hun lijsttrekker het weer goed. Maar toch, voor wat betreft de duurzaamheid van deze partij vroeg ik me ook in 2014 al af hoe het er uit zou zien wanneer hij niet meer mee zou doen. Het enige lichtpuntje van de uitslag is in dat opzicht de voorkeurszetel van de nummer 5. In de zin dat dit iemand anders is dan de lijsttrekker, die in staat lijkt stemmen te trekken.

Ze voerden campagne zoals we inmiddels gewend zijn. Ik vond er dan ook niet echt iets uitspringen, in de debatten waren ze niet heel sterk en de programmapunten leken een knip/plak actie van eerdere jaren. Zo zou je je bijvoorbeeld kunnen afvragen hoe serieus een kiezer je nog neemt wanneer je als partij een item als ‘de derde brug’ (na 2 regeerperiodes) nog steeds als verkiezingspunt aandraagt. Blijkbaar deert de kiezer dat niet.

Volgens mij is de grootste uitdaging van HvU om na te denken over de lange termijn. En de partij daar gereed voor te maken

Gemeentebelangen (lijsttrekker 46%)

Voor Gemeentebelangen moet de uitslag teleurstellend geweest zijn. Ze bleven ‘steken’ op 2 zetels. Aan ambitie ontbrak het in ieder geval niet, een nieuwe naam, ze gingen voor zetelgroei en zelfs een wethoudersplek werd genoemd!

Naar de verdeling kijkend zit Gemeentebelangen denk ik wel in een spagaat, in de zin dat de lijsttrekker ook echt hét gezicht is. Met 46% haalt zij het hoogste percentage van alle lijsttrekkers (van lijsten met meer dan 1 kandidaat). Maar de rest van de lijst blijft achter, de populariteit van de lijsttrekker als hét gezicht van de partij is nu dus de kracht maar wellicht op langere termijn een probleem.

Naast gepassioneerd oppositie voeren, zoals ik van ze verwacht, zullen ze daarom denk ik ook de komende vier jaar moeten kijken hoe en of ze hier verandering in kunnen brengen. Wanneer er betere lijstduwers komen dan komt die derde zetel er misschien ook. Of …. een CU/CDA/Gemeentebelangen coalitie en dus toch wethouderschap?

PVV (lijsttrekker 100%)

Kijkend naar de uitslag van de landelijke verkiezingen van 2017 was het niet vreemd dat van die 1304 PVV stemmers destijds er nu ook een groot deel op de PVV als nieuwe plaatselijke partij zouden stemmen. In totaal deden 837 kiezers dat, wat genoeg was voor een zetel.

De PVV heeft in de selectie van een 20 jarige student goed begrepen dat jeugd op Urk belangrijk is. En iemand met weinig historische bagage en skeletons  is altijd handig, omdat de PVV daar vaker mee tegen de lamp is gelopen. Maar uiteindelijk had het denk ik niet uitgemaakt, de PVV stemmer heb ik deze verkiezing leren kennen als een vastberaden stemmer. De inhoud van een programma, debat of interview is secundair. Het is de populariteit van Wilders die het licht doet schijnen bij lokale satellietpartijen. Ook dat is politiek.

Het programma vond ik niet sterk en soms bevreemdend. Maar goed, een landelijk programma gestoeld op enkele vast omkaderde overtuigingen vertalen naar een lokaal programma waar een deel van die thematiek niet speelt; ga er maar aan staan. Het meest opvallende vond ik dat ik in de interviews en in de debatten twee gezichten heb gezien. Ben vooral benieuwd hoe zich dat de komende jaren gaat ontwikkelen.

UGP (lijsttrekker 22%)

Persoonlijk vond ik het behalen van geen enkele zetel van de UGP toch wel één van de grote verrassingen van deze verkiezingen. Het is waar dat drie smaken SGP (SGP, HvU en UGP) natuurlijk wel wat veel van het goede zijn. Zelfs voor een dorp als Urk. Echter deze nieuwe partij was nou juist ontstaan doordat ze 2, bestaande, zetels mee namen van de SGP. Dan zou je dus verwachten dat ze er minimaal één zouden houden.

UGP heeft opvallend zichtbaar en (ik denk geprobeerd) om tactisch hun punten te maken tijdens en voor de campagne om hun identiteit te claimen (dat is: om steviger nog dan SGP, op de SGP normen en waarden in te zetten). Daarbij vond zelfs ik dat de reden voor hun scheuring zeker wel een aantal goeie argumenten kende. Dat alles bij elkaar genomen had ik daarom niet verwacht dat zij geen enkele zetel zouden halen. Maar de kiezer was het er niet mee eens en niet alleen kreeg de SGP dus klappen maar ging de kiezer zelfs volledig voorbij aan de UGP. Uithuilen en opnieuw beginnen? Of over en uit? Ik denk het laatste.

Opkomst

Kleine voetnoot, de opkomst was lager was dan de vorige verkiezingen. Dat kan ik niet goed plaatsen, behalve dan dat de 2 laagste opkomst percentages van stembureaus rondom de nieuwbouwwijken zijn. Het zal niemand verbazen dat daar juist de jong-getrouwden/nieuwe generatie woont. En dat zijn de wijken waar de afgelopen vier jaar heel veel woningen zijn bijgekomen en nog meer gaan bijkomen. Werk aan de winkel dus, voor alle partijen wat mij betreft!