In de klassieke Griekse filosofie wordt er onderscheid gemaakt tussen drie soorten kennis.
- Episteme: theoretische kennis (een boek lezen over fietsen)
- Techne: praktische kennis (kunnen fietsen)
- Phronesis: praktische wijsheid (toepasbare kennis door onderzoek en afweging: kunnen fietsen omdat je bewijzen voor fietsen hebt onderzocht en gezien en ook weet wat fietsen voor jou of anderen kan betekenen)
Het Socratisch gesprek — of de Socratische methode — heeft als doel het nastreven van die laatstgenoemde vorm van kennis: phronesis. Dit is de ware kennis. Dit probeert het te bereiken door gebruik van één instrument: de dialoog. De dialoog is het enige onderzoeksinstrument om te onderzoeken of er grotere, achterliggende principes verscholen liggen achter de waarneembare werkelijkheid. Deze dialoog ontstaat vanuit een vastgestelde onderzoeksvraag.
De onderzoeksvraag moet een open vraag zijn en genoeg aanknopingspunten geven om een dialoog over te hebben. Ja/nee vragen zijn dus uitgesloten.
In de dialoog is het van groot belang dat er altijd vanuit persoonlijk gezichtspunt wordt gesproken over de onderzoeksvraag om te kunnen komen tot ware kennis. Voor een goede dialoog is het belangrijk dat er steeds op vijf dingen wordt gelet (aangeduid met de vingers van een hand);
- Duim: Luister met respect
- Wijsvinger: Stel het oordeel uit
- Middelvinger: Vraag door
- Ringvinger: Zoek de verbinding
- Pink: Hou het kort