Waar eergisteravond nog de ratten letterlijk voor onze voeten langs schoten, schijnt nu de zon en de stad lonkt. We beginnen bij Checkpoint Charlie — de bekende voormalige overgang tussen Oost en West Berlijn — dat links door een McDonalds wordt geflankeerd en rechts een KFC. Een duidelijkere getuigenis dat Westerse cultuur heeft overwonnen kan ik niet bedenken.
In de diverse aangelegen giftshops kun je meer gekleurde stukjes muur kopen dan er misschien ooit in de echte muur hebben gezeten. Toch hebben wij ook een stukje muur gekocht.
De Duitse Dom heeft verschillende deuren. En boven elke deur staat een zaligspreking. Er is veel te ontdekken als je wil kijken. Zo vinden we door de dag heen ook meerdere Stolpersteine. Hier zitten die nog gewoon in de grond.
Binnenin de Dom wordt aan klassen uitgelegd hoe democratie werkt. Dit zal niet de enige plek zijn waar we dat vandaag gaan zien.
Dan door naar de plek waar ooit een bunker stond, de bunker waar de grootste lafaard van de 20e eeuw zijn einde vond. In 1947 opgeblazen en volledig platgewalst door de Russen. Nu een parkeerterrein met een bord. Meer is het niet. Maar hier was het toch echt. Aan de Hannah Arendtstrasse.
Op steenworp afstand van het Holocaust Monument. De 2700 betonblokken die golvend in het landschap zijn geplaatst dienen een gevoel van desoriëntatie en vervreemding op te roepen. De blokken aan de buitenranden zijn lager dan de binnenste metershoge blokken. Maar dat valt niet op, want het veld loopt in een kuil. Hoewel de blokken dus steeds groter worden. Steeds een klein onopvallend stapje dichterbij het dieptepunt.
De Brandenburger Tor staat in de steigers. Unter den Linden — de bekende winkelstraat waar de Brandenburger begint — was druk. Bratwursten en Dunkin Donuts. Ja die zijn hier ook. Pas hier merken we aan de drukte dat we in de stad zijn. Onze dochter merkte op dat de meeste mensen waarschijnlijk wel in de kerk zouden zitten. Het was ten slotte ook in Duitsland Hemelvaartsdag.
Dan de Reichsdag, waarbij we langs een aantal gedenkplaten lopen van iedereen die ooit het leven liet bij een vluchtpoging van Oost naar West. De laatste was in februari 89. Denk daar maar eens over na. De zinloosheid.
Er is heel veel groen in Berijn. Bijna net zo veel als lelijke graffiti en stickers. Dus we maken een tussenstop in het park — waar m’n vrouw haar reisverslag tikt — het is nog best een flinke stap naar de Siegessäule. Via het tunneltje onder de weg naar de ingang. Alleen contant betalen, en de trap naar boven is geen kattenpis. Ik voel m’n knie. Maar het uitzicht maakt het het waard. Nog even gekeken of ik Bono zag naast het hoofd van Goldelse. Maar deze keer niet.
Een man met een Indiaanse-Engels accent vroeg me bovenop de Siegessäule ‘but seriously where do you buy your pants’?
Terug door het park naar Potsdamer Platz. Maar daar is alles dicht ivm Hemelvaart. Weer naar Checkpoint Charlie voor diner op Charlie’s Beach. Een kunstmatig strandje midden in de stad met verschillende eettentjes. Dan naar het hotel. Ik klok ruim 20.000 stappen. Vandaag huren we fietsen.
Jan en Rianne,
Wat bijzonder dat jullie je kinderen overladen met geschiedenis en cultuur. Dit vergeten ze nooit meer.
Het holocaust momument heb ik als één van de meest indrukwekkende monumenten beschouwd. En zeker een highlight voor een bezoek aan Berlin.