Een stam zonder vijand is — vrijwel per definitie — geen stam. Stammenstrijd is inherent onderdeel van de definitie van een stam.
Dit heeft nogal wat implicaties. Want wij tegen de wereld kan verbindend werken en bijdragen aan het bepalen van een eigen identiteit (een identiteit die alleen bestaat ten opzichte van iets anders). Maar waar het aan binnenkant verbindend werkt, werkt het aan de buitenkant destructief. Zo is de dynamiek.
Dit heeft altijd zo gewerkt. Maar de wereld is veranderd. Want het gaat vandaag de dag niet meer om mijn stam tegen de andere. Als één stam verliest, verliezen we allemaal. Want de wereld is één stam en het is ons tegen … onszelf.