Dag 2
We deden zaterdagochtend een fietstocht met gids Kleanthis. Perfect Engels sprekende enthousiaste gids (halve Amerikaan) én met hele goeie elektrische fietsen. Fietstochten zijn de beste manier om snel een gevoel van een stad te krijgen en om zo een plan te maken voor de dagen erna. Boek je trip bij Athensbybike.com. Zeer warm aanbevolen.
De trip die we deden was deze. Lees daar ook alle details. We waren met een leuk clubje mensen, Britten en Amerikanen die zelden tot nooit fietsen.
Mijn hoofd zit inmiddels propvol Athene feitjes waar ik jullie niet mee zal vermoeien, maar ik heb het idee dat ik ondertussen zelf gids kan zijn.
Kleanthis nam ons ook mee naar de evzones. De presidentiële garde. Dit was meer bijzonder dan ik had verwacht. We zijn er ook nog naar terug geweest. Misschien iets voor een andere blog waarom ik dit zo bijzonder vind.
Lunch deden we in Plaka. Het oude stadsgedeelte. Voor een perfecte, échte Griekse salade moet je hier zijn.
In de middag was er maar één ding mogelijk, de Akropolis op. Natuurlijk. Er zijn veel steden met een akropolis (letterlijk ‘hoogste punt’, maar in Athene gek genoeg ook weer niet, lees verder). Wat de akropolis van Athene zo bijzonder maakt is dat deze akropolis vol staat met meerdere oude en bijzondere gebouwen, die samen één groot verhaal vertellen.
Location, location, location
Het Parthenon is natuurlijk hét topstuk. De locatie, de zichtbaarheid, het formaat. Drie argumenten waarom juist dit gebouw zo tot de verbeelding spreekt.
Tip: bewaar je buskruit niet in het meest bekende gebouw van de stad. De staat van het Parthenon was na ongeveer 2000 jaar al niet zo best (hoewel deze kwaliteit marmer wel wat kan hebben) maar door een goed gemikte kanonskogel in de buskruitvoorraad — die in het Parthenon werd bewaard — vloog het dak eraf met een paar zuilen en kreeg het bouwwerk haar markante uiterlijk van een half kapot gebouw. Dit was pas in 1687.
Bij de tempel van Erechtheion sprak ik iemand die met een 3D augmented reality app de gebouwen kon zien zoals ze ooit waren. De stenen waren niet genoeg voor hem. Ik mocht even met hem meekijken.
Tip: mensen vertellen graag over hun dure camera, of app, of waar ze vandaan komen of wat dan ook.
Andere tip: als je gewoon de bordjes leest, weet je al gauw meer dan 95% van de andere toeristen.
De Aeropagus/Aeropaag was speciaal. Niks door mensenhanden gebouwd wel een rijke geschiedenis. Misschien ook iets voor een latere blog.
Kost dat?
Je kan de Akropolis op voor 20 euro. In de winter slechts 10 euro. Inwoners van de EU onder de 25 zijn gratis: overigens geldt dit voor bijna alle monumenten en musea in Athene. En veel van die sites/musea hebben buiten een bord hoeveel EU-geld er in gestopt is/wordt. Ik mag dat wel.
Of je koopt een combi-ticket voor 30 euro: waarmee je totaal 7 sites kan bezoeken.
Hier een kleine selectie fotos. Deze vertellen het verhaal beter dan ik het kan doen.
Dag 3
Doel was om de andere 6 sites af te vinken. Deze kosten los allemaal tussen de 4 en 8 euro. En in de wintermaanden voor de helft: dus tussen 2 en 4 euro. De combi-ticket is in de zomer dus zeker voordeliger, in de winter scheelt het slechts één euro als je alles wil bezoeken. Tip.
Hier de sites en mijn korte review:
- Kerameikos – wijk / stadsdeel waar veel keramiek werd gemaakt. Met klein museum.
- Agora van Athene – Het meest de moeite waard. Hier staat het best bewaarde gebouw van de hele Griekse oudheid: Tempel van Hephaistos. Misschien nog wel mooier om te zien dan het Pantheon. Omdat deze bijna compleet is (door puur geluk, lang verhaal). En er lopen schildpadden. Was een tip van de Canadese Cyprioot die met haar Costa-Ricaanse inlaws op vakantie was. Ik kon hun samenstelling en taaltje niet rijmen, na de schildpad wel. Schilpadden brengen mensen samen.
- Bibliotheek van Hadrianus – ligt midden in de stad, je kan alles al zien als je er om heen loopt, geen idee waarom je hier een kaartje voor zou moeten kopen.
- Romeinse Agora – ligt midden in de stad, je kan alles al zien als je er om heen loopt, geen idee waarom je hier een kaartje voor zou moeten kopen.
- Anafiotika – kruipdoor/sluipdoor stadsdeel, geen onderdeel van de sites, maar tip van de gids, allemaal kleine straatjes en veel hoogteverschillen. Leuk om te wandelen en te klauteren. Soort doolhof. Had hier een gesprek met een bejaarde man wat leuk begon maar binnen 2 zinnen gaf hij de joden de schuld van alles en hij bleef maar doorratelen, dat ik blij was dat zijn telefoon ging en ik kon bedanken voor het gesprek. Bijzonder.
- Panathenaic Stadium / Tempel van de Olympische Zeus – ligt midden in de stad, je kan alles al zien als je er om heen loopt, geen idee waarom je hier een kaartje voor zou moeten kopen.
- Lykeion – we waren te laat. Deze ging om 15:00 al dicht. Maar ik denk dat ik wel kan raden wat het is: meer oude stenen.
Ik snap waarom ze de combi-ticket aanbieden. Want op die manier krijgen de andere sites ook wat aanloop. De enige sites die het — naast de Akropolis — op eigen houtje zou kunnen redden zijn de Agora van Athene omdat hier ook de Tempel van Hephaistos ligt en het een klein museum heeft én Kerameikos: omdat deze ook een klein museum heeft. De rest, tja.
Wat moet je met al die oude stenen?
Elke spa die in Athene in de grond wordt gestoken, stuit op oudheid. De gids vertelde dat er van de week werkzaamheden aan een gasleiding werden gedaan, waarbij een beeld werd gevonden. “This is a big problem”. Alles werd direct stilgelegd, want er zijn dan vast meer beelden en dit kan dan zomaar letterlijk jaren gaan duren. Het verklaart misschien waarom de stad is zo als die is. Niks is af of klaar. De vooruitgang wordt geremd door de oudheid.
Ik heb ook de indruk dat de Grieken soms niet goed weten wat ze met al hun oudheid moeten: opruimen kan niet. Dus voor de grotere sites dan maar zo; hup, nergens meer aankomen, zet er een hek om heen, plak er een bord op en zet iemand in een hokje om kaartjes te controleren. Maar zo’n kaartje geeft de bezoeker niet veel meer inzicht of andere kijkhoeken die je niet hebt van buiten het hek. De meeste van die sites liggen namelijk gewoon midden in de stad en je kan er om heen lopen en alles zien.
Opvallend vond ik overigens dat veel plekken pas vrij recent (soms zelfs deze eeuw) als sites zijn gemarkeerd. Ook opvallend is dat 20e eeuw restauratie pogingen vaak meer schade hebben aangericht dan goed: ze deden toen maar wat. Pas in de jaren 70 gingen ze serieus nadenken over hoe je dit soort dingen moet aanpakken.
Wat ik zelf heel mooi vind, is dat veel van die oude gebouwen door de eeuwen heen steeds in gebruik bleven al dan niet met andere functies: als tempels, kerken, overheid-, gemeenschapsgebouw. Meerdere gebouwen uit de Griekse oudheid hadden soms tot laat in de 19e eeuw nog een functie. Dat is helemaal weg: er moet nu een stolp omheen en niemand mag er meer aankomen. Dat is echt iets van onze tijd.
Hoger dan de Akropolis
In de middag beklommen we de Lycabettus. Het hoogste punt van Athene. Dat is dus niet de Akropolis. Pittig klimmetje en die dag werd de piek bevolkt door tientallen kwetterende amerikanen uit Mississippi. Bij het wachten op de zonsondergang heb ik meer geleerd over deze groep college studenten dan ik had verwacht. Ze maken ongelofelijk veel meer foto’s dan je je kan voorstellen — en altijd van zichzelf — en ze praten met elkaar terwijl ze op hun telefoon kijken. De stad is hun decor.
We aten bij Veganaki. Ook weer een tip van de gids, en zeer aangeraden. Na 30.000 stappen ging het lampje uit.
Omgaan met oudheid
Mocht de blog van zaterdag nog wat kritische noten hebben, ik ben ondertussen wel helemaal om.
Athene is simpelweg geweldig.
Onze ervaring wordt natuurlijk ook bepaald omdat het nu niet heel druk is. In de zomermaanden in lange rijen in de hitte wachten lijkt me een mindere ervaring.
De mensen zijn oprecht aardig, niet opdringerig, het is allemaal nog steeds zeer betaalbaar, het weer is uitstekend en er is heel veel oudheid en dat is natuurlijk prachtig.
Toch zit daar wel iets geks natuurlijk. De oude Grieken die dit allemaal bouwden deden er alles aan om hun gebouwen zo groot en machtig en perfect mogelijk te maken. De moderne Grieken echter, lijken er juist alles aan te doen om het vooral precies zo te bewaren zoals het nu (?) is. De plekken zijn geen functionele gebouwen meer, het zijn ruïnes. De oude Grieken zouden daar wat van vinden denk ik. Die zouden de oude stenen hebben afgevoerd (of hersteld).
Neem de Tempel van de Olympische Zeus. Op papier de allergrootste tempel uit de Griekse oudheid met 104 zuilen. Ze bouwden er 600 jaar aan. In de praktijk zijn er nog maar een paar zuilen over, in zeer slechte staat. Het doet wat schamel aan. Het is echt een ruïne. Een groepje zuilen staat bijna permanent in de steigers. En verderop ligt er een omgevallen zuil, tussen twee andere zuilen. Sommige schrijvers zouden hier een metafoor in zien. De gevallen zuil, bewaakt door twee kameraden etc.
Die omgevallen zuil draagt bij aan historische authenticiteit, en het vertelt natuurlijk ook een verhaal over tijd of natuurgebeurtenissen. En je zou dus kunnen stellen dat de omgevallen zuil een extra dimensie geeft aan de beleving. Je kunt zo goed zien hoe enorm groot deze zuilen zijn en hoe ze in elkaar gezet waren, wat je anders niet zo makkelijk zou kunnen zien als ze allemaal rechtop stonden.
Maar mijn punt is: die zuil kun je ook rechtop zetten. Zoals die bedoeld was. Het is niet dat die al duizenden jaren zo ligt. Het was pas in 1852 dat deze omviel, door de wind. En nu hoort het zo. En ik denk dat de echte reden is dat veel mensen zouden gaan flippen wanneer die zuil rechtop gezet zou worden. Wat gek is, want er wordt immers wel alles aan gedaan dat er niet nog een zuil valt.
Het is een interessante dynamiek tussen preserveren en de boel zo laten.
Iets om op te kauwen. Ga ik straks in de trein doen, we gaan vandaag een dagexcursie maken. Morgen meer.