Ik denk vaak aan het plat gebombardeerde Berlijn uit 1945. De zwart-wit beelden van een stad in puin. En ergens tussen die puinhopen stond een bunker en daar in die bunker hield hij zich schuil.
Het was voor de hele wereld inmiddels wel duidelijk dat hij de oorlog niet meer ging winnen. Maar de oorlog ging door, want hij ging door.
De oorlog hield pas op, toen hij ophield.
En er waren maar twee manieren waarop hij zou ophouden, overgave of dood. Het eerste was geen optie. Dus het werd het tweede.
Ik denk er aan omdat sommige dingen pas ophouden als sommige mensen ophouden.