Er is geen boek waar ik zo vaak aan moet denken als Is dit een mens van Primo Levi. Ik las deze vorig jaar in één zitting en vrijwel dagelijks komen passages, zinnen of situaties uit het boek terug in mijn gedachten.
Zelfs terwijl ik dit type kan ik meerdere momenten (alleen al van van gister) opnoemen waarbij ik heb moeten denken aan dit kleine maar verpletterende boekje.
Zo liep ik gister door de sneeuw met warme kleren aan en moest denken aan Primo Levi die met een paar uitgemergelde medegevangenen gehuld in een paar flarden stof buiten in de ijskoude Poolse winter dwangarbeid moest verrichten.
Het zijn dit soort dingen waar ik — misschien wel te vaak — aan moet denken.
Toen ik onlangs een ander boekje van Primo Levi tegenkwam wou ik dat dus om meerdere redenen heel graag lezen.
Ten eerste om de man beter te leren kennen, maar ook om te ontdekken wat iemand die ‘Is dit een mens?’ heeft geschreven voor fictie zou schrijven.
De man die door de muur drong is een verzameling van 19 korte verhalen, vaak met een fantastisch of mythologisch karakter of een kwinkslag. Stuk voor stuk onderhoudend, soms zelf grappig, maar vaker subtiel pessimistisch. Maar dat laatste verbaasde me eigenlijk niet. Pas toen ik na het lezen ging googlen, las ik hoezeer bepaalde mensen de verhalen naargeestig of deprimerend vonden. Ik vraag me af of die mensen bekend zijn met zijn andere werk.
En natuurlijk, omdat het verhalen van Levi zijn, is er heel veel in te zoeken en in te leggen en mensen doen dat dan ook veelvuldig. Dit geldt voor één verhaal in het bijzonder (Versamine). Maar dat was dan precies één van de verhalen waar ik zelf het minste op aansloeg.
Nee, de beste verhalen zijn de kortere. Zo was mijn persoonlijke favoriet een kort verhaal over het papier waar een perfect gedicht op geschreven is en dat letterlijk een eigen leven gaat leiden.
Hopelijk ga ik daar nog vaak aan denken.