Ik moet vaak denken aan het ‘no true Scotsman’ principe. Deze term van Britse filosoof Antony Flew wordt gebruikt ter illustratie van de menselijke neiging om een positief vooroordeel over een bepaalde — eigen — groep vol te houden als zich een afwijking voordoet.
Vaak zie je dus dat dit gebruikt wordt wanneer men de eigen groep moreel superieur wil achten. En dan vooral als men wordt geconfronteerd met immoreel gedrag van een lid van deze eigen groep, hetgeen niet strookt met het beeld dat men van de hele groep wil schetsen, juist dan heeft men de neiging om te doen alsof die persoon er eigenlijk niet bij hoort.
Handig natuurlijk om afwijkingen af te doen met: ja, maar die hoort er niet bij!
Het no true Scotsman principe is een zogenaamde drogreden: een redenering die niet correct is, maar wel aannemelijk lijkt.
Ik moet hier dus vaak aan denken als het — weer — eens over Urk gaat in de pers. Of dit nu positief of negatief is of wat dan ook, dan is er altijd één kant die roept: ja maar, dat is geen échte Urker.
- Een échte Urker laat zich niet prikken!
- Een échte Urker steekt geen teststraat in brand!
- Een échte Urker is juist tegen anti-semitisme!
- Een échte Urker laat hem niet filmen voor een programma!
En meer van dat.
Iedereen heeft zo zijn beeld over wat een echte Urker wel of niet zou moeten zijn. Maar wat is nou waar?
Wel, misschien moeten we juist vaststellen, dat er niet zoiets is als een échte Urker. Of we zijn het allemaal wel, of we zijn het allemaal niet. Ik denk het eerste. Maar dat betekent dus dat iedereen er bij hoort. En wat betekent dat?