Dat George Saunders kan schrijven over schrijven weten we door A Swim in a Pond in the Rain:
En dat Saunders zelf ook kan schrijven, werd na dit weekend extra onderstreept toen ik de verhalenbundel Tenth of December las.
Stijl
Saunders heeft een eigen, kenmerkende stijl, die los aandoet, zelfs frivool, maar die oh zo nauwkeurig in elkaar zit. Saunders kan ontzettend grappig zijn. Hij mag graag spelen met taal, verzint woorden of voorwerpen die niet bestaan, maar die je wel direct begrijpt en zonder meer accepteert.
Wat vooral knap is, is dat elk verhaal een eigen wereld lijkt, waar altijd alles in lijkt te zitten en bij het lezen denk je: ja, zo is het, natuurlijk. Alles klopt. Alles zit er in. Waarom heb ik dit niet bedacht?
Bijna alle verhalen maken op hun eigen manier indruk, en niet in de minste plaatst het laatste (titel) verhaal.
Saunders is vooral sterk door schijnbaar kleine dingen of gedachten te delen die iets veel groters te duiden. Jij krijgt van hem een paar letters, woorden en zinnen en in je brein ontstaan veel meer (kind aan een touw?!). Dat is wat de beste schrijvers doen. Dat is wat lezen zo leuk maakt, die processen in je hoofd. En Saunders weet precies op welke knopjes hij moet duwen om dit proces te stimuleren en gaande te houden.
Hier volgen een paar voorbeelden uit het titelverhaal: Tenth of December (spoilers):
De hoofdfiguur zijn stiefvader wordt ernstig ziek, en Saunders weet in een paar zinnen een beeld van de man te schetsen (reassuring) maar ook een droevige situatie (diminished pale) heel grappig te maken (nee, jullie beiden zijn het):
Once the suffering began, Allen had raged. Said things no one should say. To Mom, to Eber, to the guy delivering water. Went from a shy man, always placing a reassuring hand on your back, to a diminished pale figure in a bed, shouting cunt!
Except with some weird New England accent, so it came out kant!
The first time Allen had shouted kant! there followed a funny moment during which he and Mom looked at each other to see which of them was being called kant. But then Allen amended, for clarity: kants!
Maar hij schuwt ook geen literaire kritiek in een kort verhaal:
The ice gave way and the boy fell through.
Nausea had not been mentioned in “The Humbling Steppe.”
A blissful feeling overtook me as I drifted off to sleep at the base of the crevasse. No fear, no discomfort, only a vague sadness at the thought of all that remained undone. This is death? I thought. It is but nothing.
Author, whose name I cannot remember, I would like a word with you.
A-hole.
Hier rent de hoofdpersoon door een bos, naar een meer, waar een kind aan het verdrinken is, maar hij houdt ook oog voor de kleine dingen. Ik zie de man staan hijgen bij een boom. Hee, die boom heeft een gezicht.
He was on his way down before he knew he’d started. Kid in the pond, kid in the pond, ran repetitively through his head as he minced. Progress was tree-to-tree. Standing there panting, you got to know a tree well. This one had three knots: eye, eye, nose. This started out as one tree and became two.
Maar het is niet alleen grappig. Saunders weet met beschrijvende blikken iets van de human experience te vangen. De verbinding tussen twee mensen die elkaar door en door kennen, en die toch iets hebben gemist bij elkaar en wat dat oproept. Een universum aan emotie, in drie of vier zinnen. En allemaal precies de goeie worden.
Heel knap.
She came in flustered and apologetic, a touch of anger in her face. He’d embarrassed her. He saw that. He’d embarrassed her by doing something that showed she hadn’t sufficiently noticed him needing her. She’d been too busy nursing him to notice how scared he was. She was angry at him for pulling this stunt and ashamed of herself for feeling angry at him in his hour of need, and was trying to put the shame and anger behind her now so she could do what might be needed.
Tenth of December
All of this was in her face. He knew her so well.