Internet in Beeld: Verleden, Heden & Toekomst

Afgelopen donderdag 10 oktober was ik bij Internet in Beeld: Verleden, Heden & Toekomst.

Een evenement georganiseerd door:

• Dutch Internet Standards Platform: internet.nl
• Internet Society Netherlands
• Netherlands Internet Governance Forum: NLIGF

Drie instanties wiens doelstellingen dicht bij elkaar liggen. Waardoor het logisch was om samen een event te organiseren. Het event vond plaats in het schitterende Felix Meritis. Het voormalige culturele centrum van de stad Amsterdam. Een uitstekende plek om het over de toekomst van het internet te hebben.

Er werd uitvoerig gediscussieerd over de Digital Services Act, de Artificial Intelligence Act en de Cyber Resilience Act. Drie Europese initiatieven die fundamentele aspecten van het internet raken.

En er waren veel verschillende sprekers. En ik wil er twee in het bijzonder uitpikken. Zij vatten de afdronk van de dag voor mij goed samen.

Marietje Schaake

Marietje Schaake was Europarlementariër, doceert tegenwoordig aan Stanford en schreef recent een boek: The Tech Coup (‘Hoe tech is gaan regeren en we de macht weer terugwinnen’).

Haar betoog was niet zozeer optimistisch of pessimistisch als wel bezorgd over de huidige staat van het internet. En dan met name over het slagen van het democratisch model voor het internet. En ze stelt dat we niet in beloftes kunnen blijven hangen. De belofte van het open internet, voor iedereen.

We moeten niet naïef zijn en onder ogen zien wat het internet is geworden, zo stelt Schaake. Alleen vanuit die positie kunnen we nadenken over hoe we het beter kunnen organiseren.

Het veelgenoemde multivendor stakeholdermodel moet daarom worden herzien. De verhoudingen zijn scheef. De overheid zit met mega-multinationals aan tafel. En ja, het is nog steeds belangrijk dat iedereen aan tafel zit, maar we moeten concluderen dat er inmiddels geen sprake meer is van gelijkwaardigheid.

Ze mist nu de kritische noot en stelt dat er hardere afspraken moeten komen over zgn. “ondergrenzen”.

Melanie Rieback

Melanie Rieback, CEO van Radically Open Security, hield een inspirerende lightning talk waarin ze min of meer hetzelfde betoogde (zo inspirerend, dat ik vergat een foto te maken).

We zijn eigenlijk al jaren “digital band-aids” aan het plakken zonder dat zaken structureel worden opgepakt. En het is tijd “to fight business models met business models”. Waarbij haar grondhouding is dat VC money meestal slecht uitpakt.

Want wat er nu met bijna elk open project gebeurt is: raise capital, scale en exit. Een exit waar alleen aandeelhouders blij van worden, maar het internet wordt er niet beter van, eerder slechter.

Eén van haar voorstellen is daarom golden shares. Waarbij overheden meer zeggenschap moeten krijgen in grote tech bedrijven, en dan met name op vlak van: mogen ze verkocht worden (aan China? of aan de beurs?). En er zijn meer bedrijven met steward-ownership nodig. Rieback geeft zelf het goede voorbeeld met haar bedrijf.

Haar punt raakt dus aan de presentatie van Marietjes Schaake, maar óók aan die van Marleen Stikker, waar ik helaas alleen het staartje van mee kon krijgen: we moeten stoppen met naïef zijn.

Marleen vertelde dat zij voorbij is aan de gedachte dat het internet zichzelf wel kan reguleren. Dat is een utopie, er is meer nodig. Ik schreef hier al eerder over de ideeën van Marleen Stikker:

Marleen Stikker fittie met Alexander Klöpping

Ook de lightning talk van Geert Lovink zet kritische noten bij de huidige staat van het internet.

Vint Cerf kwam via een digitale verbinding langs, en werd op het podium gevolgd door Kees Neggers.

Zij stellen: “het schitterende ongeluk dat het internet” is, nemen we te veel voor lief. En ja, het netwerk zelf is dan wel neutraal, maar het zijn de applicaties die amplificeren. En precies dat laatste is de grote kracht én het grote manco van het huidige internet. En ze zeiden het wellicht niet concreet, maar wezen naar hetzelfde als eerdere sprekers: er zijn meer, duidelijkere en concretere afspraken nodig — met name voor de grote bedrijven — als we het internet willen houden zoals het is.

Tijd voor realisme

Er was op deze dag ruimte voor feest, alle instanties hadden wat te vieren: 25 jaar Internet Society Netherlands Chapter, 20 jaar IGF Netherlands, and 10 jaar Platform Internet standards. Maar wat ik vooral meeneem van deze dag is dat het open internet op een kantelpunt lijkt te staan.

Terwijl juist dat open karakter het internet heeft gemaakt tot wat het is. Maar de balans is inmiddels dermate scheef, dat die openheid sterk onder druk staat. En geloven dat het internet zichzelf wel zal reguleren, of dat het democratisch model zonder bemiddeling gaat werken, is inmiddels ronduit naïef. Het is makkelijk om hier pessimistisch over te zijn. Maar Schaake gaf het een beter woord: bezorgd.

Dus geen naïef optimisme, geen pessimisme maar het is tijd voor bezorgd realisme.

Nederlands speelde een pionierende rol in de opkomst het internet. Zo waren we het eerste land dat aansloot op het NSFNet (voorloper van internet), en het eerste grote Europese internetknooppunt was in Nederland, en het .nl domein was de eerste TLD buiten de US. En veel open source software gemaakt in of door Nederland houden grote delen van het internet draaiende. Nederland heeft dus altijd een leidende rol gehad en heeft bijgedragen aan wat het internet is. Laat dit event een zaadje zijn in de nieuwe rol die Nederland kan spelen voor de volgende 25 jaar internet.