Rick Rubin en John Frusciante

De bekende producer Rick Rubin verscheen afgelopen week maar liefst drie keer in mijn podcast app. De reden hiervoor is dat hij een nieuw boek heeft — over het creatieve proces — en de promotie machine draait op volle toeren.

De langharig bebaarde Rick Rubin weet wel wat over creativiteit, hij maakte als producer punk-, hiphop-, rap- en rockplaten en maakte vorig jaar nog een docu met Paul McCartney. Ook praat hij veel en vaak met muzikanten over het creatieve proces.

Hij is een eclectische muziekliefhebber die zelf geen instrument bespeelt en zich als producer eigenlijk zo min mogelijk in het creatieve proces wil mengen.

Zijn kracht is dit (ik parafraseer, uit iets wat ik hem meerdere keren heb horen zeggen): “Het gaat om smaak, ik geef alleen mijn mening. Het is aan de artiest om hier wel of niet naar te luisteren”.

Malcolm Gladwell noemde hem een music-VC (venture capitalist): iemand die weet het kapitaal — wat er in muzikanten zit — er maximaal uit halen.

Iedereen kent Rick Rubin denk ik wel van de Johnny Cash platen (toen Rubin nog een zwarte baard had), waarmee hij Cash aan het eind van zijn leven nog vol in de spotlights wist te zetten (vóór Rubin, speelde Cash kleine bejaardenzaaltjes: want spelen moest ie).

Ik ken Rubin vooral als dé producer van de Red Hot Chili Peppers. En afgelopen vakantie luisterde ik zes gesprekken die Rubin en Frusciante (de gitarist) in 2022 hadden.

Het is een geweldige inkijk in hoe muziek gemaakt wordt.

John Frusciante

Ik ben oud genoeg om me te herinneren wanneer de Under the Bridge-video uitkwam. Veel van mijn vroegste herinneringen zijn muziekvideo’s. De video was meteen een klassieker, iconisch. De zanger droeg een vreemd T-shirt maar het was de gitarist die mijn aandacht trok. Hij deed zo moeiteloos iets wat ik nog nooit eerder had gehoord. Gitaren klonken in die tijd altijd snoeihard of luid. Maar Frusciante wist er een heel ander geluid uit te halen. Een unieke sound. Je hoeft alleen maar Soul to Squeeze te luisteren om te weten welk geluid ik bedoel.

Het was in deze periode dat de RHCP van een critically acclaimed band een wereldband werden. Rubin was de producer.

Fast forward een paar jaar: de begaafde gitarist zit behoorlijk in de problemen. Hij heeft de band verlaten en er zijn alle aanwijzingen dat het echt niet goed gaat met hem en hij gaat het waarschijnlijk niet redden.

Fast forward nog een paar jaar. Hij is clean en voegde zich weer bij de band en ze maken Californication. Wellicht hun beste werk en sowieso commercieel hun grootste hit. Persoonlijk is dit ook het album waar ik het meest naar heb geluisterd en goeie herinneringen aan heb.

Nog even doorspoelen: deze funk, post-punk rockband is steeds verder afgedreven van hun roots en maakt nu vooral melodieuze rock en zo brengen ze zeer poppy nummers uit als By The Way en komen een paar jaar later met het dubbelalbum Stadium Arcadium. Het was rond deze tijd dat ik deze band uit het oog verloor. Ik was niet geïnteresseerd in deze richting.

Pas toen ik de podcast serie luisterde hoorde ik dat Stadium Arcadium al 16 jaar oud is (HOE!?) én dat Frusciante de band toen na de tournee had verlaten. Dat was volledig aan mij voorbij gegaan!

Hij was dus meer dan een decennium uit de band en maakte opmerkelijk genoeg voornamelijk elektronische muziek.

Maar hij heeft zich inmiddels — voor de derde keer — wéér bij de band gevoegd. En ze hebben in een half jaar tijd niet één maar twee nieuwe albums uit gebracht. Bij het uitkomen van het eerste album deed de band een interview met hun producer Rick Rubin en uiteindelijk verspreidt dit interview zich naar nog vijf afleveringen met alleen Frusciante en Rubin.

Dit zijn de notities.

Podcast notities

Deze podcast serie is echt bijzonder. Het doet me in zekere zin ook denken aan de Get Back-documentaire: want het zijn twee mensen die eindeloos praten over het proces van muziek maken.

• Frusciante praat alleen maar over muziek. Er is geen uit-schakelaar.
• Een goede band is meer dan de som der delen. De RHCP zijn individueel geweldige muzikanten, maar pas als ze samen zijn (deze specifieke samenstelling), dan pas komt de muziek naar buiten. Ze hebben elkaar nodig: niemand van de leden zal solo ooit bereiken van wat ze als band hebben bereikt. Dat besef is bij alle leden inmiddels ingedaald. Net als dat het hun specifieke samenstelling is die dit doet: de RHCP heeft meerdere gitaristen gehad, maar dat was toch altijd anders.
• De RHCP weten denk ik ook niet goed wat ze anders moeten doen: ik zie ze net als de Stones nog toeren als ze 70+ zijn.
• Wanneer twee muziekliefhebbers over muziek praten komt er een stortvloed van bands en invloeden voorbij: maar een paar in het bijzonder blijven steeds terugkomen: Joy Division, Nirvana, Genesis, Bowie, Hendrix, Zappa en Captain Beefheart.
• Frusciante verloor al zijn tanden en heeft (nog steeds) veel gebitsproblemen. Ik denk ook dat je het in zijn stem kunt horen. Gebruik geen drugs.
• Rick Rubin produceert en werkt al meer dan 30 jaar met Frusciante, maar hij weet echt bijna niets over hem. Dit is geen interview techniek, hij zegt ook de hele tijd: dat wist ik niet. Grondig verrassend.
• Na 7 uur weet ik zelf ook nog steeds bijzonder weinig over Frusciante zijn persoonlijke leven: bijvoorbeeld of hij getrouwd is of kinderen heeft? Ik weet wèl welke bands en muziek hij goed vindt.
• Sommige nummers zijn min of meer willekeurig ontstaan: altijd heel sterk afhankelijk van tijd en plaats. Een album opnemen met een band is een moment in de tijd in een fles proberen te stoppen. Dat moment gaat voorbij: je kan dat moment niet recreëren, en je kan het moment ook niet afdwingen.
  Een nummer is het enige dat overblijft van zo’n moment. Voor de allerbeste nummers geldt vaak dat de band het zelf ook als een geschenk ziet (ik weet dat Bob Dylan dat ook zo ziet). Ze beseffen dat het ontstaan is op een tijd en plek die je niet kan kopiëren.
• Er zijn twee RHCPs: de band die live muziek speelt versus de band die muziek opneemt. De dynamiek is anders, de samenwerking is anders. Alles is anders. Hoewel het voor de fan misschien hetzelfde lijkt, zijn het echt twee volstrekt verschillende dingen.
• Als ik Frusciante zijn levensfilosofie in één zin zou moeten samenvatten dan zou ik zeggen: ga de confrontatie aan.

Genoeg, muziek: