Schrijven is herschrijven

In mijn boekenkast staan de verzamelde columns van Lenneart Nijgh. Één van de beste liedjes- en tekstschrijvers van Nederland. De legende gaat dat hij zijn columns er in één keer uit perste en niet deed aan redigeren of herschrijven.

Of dat echt waar is weet ik niet, maar ik weet wel dat dit niet voor gewone stervelingen is weggelegd. Want schrijven is herschrijven. Tenminste, dat is mijn ervaring.

Je bouwt iets. In lagen en fasen. Eerst de ideeën, en volgorde. Dan de zinnen. Dan het geheel.

Wanneer je iets aan het maken bent — bijvoorbeeld een blog — ben je meestal niet in staat om te zien welke onderdelen niet zo lekker lopen. Dit komt omdat elke keer wanneer je het overleest, je niet de tekst leest, maar dat wat je in je hoofd bedoelde met die tekst. Dit is waarom je die ene spelfout niet ziet, of dat overbodige woord, of dat vergeten woord. Je brein vult die gaten op.

En dit is ook waarom er editors bestaan. Zij kunnen zonder emotie met een frisse blik het gemaakte beoordelen. Hun lezen is niet beïnvloed door wat jij in je hoofd eigenlijk wil zeggen, zij zien alleen maar de letters op papier of scherm en die moeten het doen. Niet meer en niet minder.

Een goede editor is goud waard. Maar niet altijd een mogelijkheid.

Twee tips, bij gebrek aan een editor:

• Laat het overlezen. Door iemand, wie dan ook. Bijvoorbeeld door je partner. Dit scheelt al de helft. Een professionele editor zal natuurlijk veel meer input kunnen geven (over stijl/structuur etc.), maar iemand die de tekst vers leest, zal ook al waardevolle input kunnen geven als het gaat om dingen die niet lekker lopen of kleine foutjes opmerken.
• Gebruik een text-to-speech tool. Deze geheime tip gebruik ik voor mijn Engelstalige blogs — omdat de text-to-speech tools vooral Engels georiënteerd zijn. Je hoort dan snel waar de woorden missen, of wat niet lekker loopt.