In Slaughterhouse-Five van Kurt Vonnegut staat de volgende passage. Een Britse gevangene zegt dit tegen Billy (een van de hoofdfiguren), die het niet meer ziet zitten:
He said that he had seen several men die in the following way: “They ceased to stand up straight, then ceased to shave or wash, then ceased to get out of bed, then ceased to talk, then died.”
Bron
Het deed me denken aan de Duitse kolonel uit Het Behouden Huis van Willem Frederik Hermans die zich ook elke ochtend scheerde.
Laatstgenoemde heeft de Eerste Wereldoorlog in de loopgraven naar eigen zeggen overleefd door zich elke ochtend om half 7 te blijven scheren. Die discipline is wat de kolonel onder ‘cultuur’ verstaat.
Bron
Na schrijven van deze blog werd ik door een trouwe lezer, terecht, getipt dat scheren ook een thema is in Schaaknovelle van Stefan Zweig.
In het boek wordt scheren gebruikt als een symbolische handeling die de controle en het verlies van controle over het leven van de hoofdpersonages weergeeft. Tijdens zijn gevangenschap wordt Dr. B. gedwongen zich dagelijks te scheren, wat een routineuze handeling wordt die hem een gevoel van normaliteit en controle geeft te midden van de verschrikkingen van het kamp. Later in het verhaal, wanneer hij een schaakwedstrijd speelt tegen zichzelf, wordt het scheren een obsessie en een teken van zijn toenemende mentale instabiliteit. Het thema van scheren wordt dus gebruikt om de psychologische toestand van de hoofdpersoon te illustreren en de fragiliteit van zijn geestelijke gezondheid onder extreme omstandigheden te benadrukken.
ChatGPT
Scheren in literatuur als symbool voor routine en routine als basis voor overleven. Ik weet niet wie het bij wie afgekeken heeft, maar dat maakt ook niet uit.
Blijven scheren.